Rehabilitacja i terapia manualna

Mgr Kamil Ślusarz D.O. osteopata, fizjoterapeuta

Absolwent Oteopathie Schule Deutschland ( wykształcenie osteopatyczne ) oraz Akademii Wychowania Fizycznego w Poznaniu.

Swoje wieloletnie doświadczenie zawodowe   zdobywał w czasie prywatnej praktyki zawodowej oraz w Ortopedyczno-Rehabilitacyjnym Szpitalu Klinicznym im. Wiktora Degi Uniwersytetu Medycznegow Poznaniu.

Dodatkową wiedzę i umiejętności zdobywa na licznych podyplomowych kursach Master w specjalizacji osteopatii, która jest jednocześnie jego pasją.

Odbywa również dodatkowe szkolenia z zakresu rehabilitacji i terapii manualnej.

Obok najczęściej stosowanej terapii dla dolegliwości „ odkręgosłupowych” oraz pozostałych bólów pochodzących z układu ruchu ( bóle kolan, barków, bioder itd. ), specjalizuje się w:

– osteopatii wisceralnej – terapia narządów wewnętrznych ( refluks, zgaga, bóle żołądka, zespół jelita drażliwego, wzdęcia, astma, itd. )

– osteopatii ginekologicznej ( bolesne menstruacje, zrosty pooperacyjne, nietrzymanie moczu, problemy z zapłodnieniem, itd. )

– problemach ciąży i połogu ( bóle w obszarze brzucha i pleców, blizny pooperacyjne, powrót do pełnej sprawności po ciąży, itd. )

– osteopatia w pediatrii ( lateralizacja, kręcz szyi, opóźnienie rozwoju, obfite ulewanie, częste kolki, brak snu, częsty płacz, nadpobudliwość ).

„Organizm leczy się sam, trzeba mu to tylko umożliwić, wspomóc, wskazać właściwą drogę.” Kamil Ślusarz

Metody stosowane w terapii manualnej.

Osteopatia

Twórca osteopatii jest Andrew Taylor Still, z wykształcenia chirurg. Stracił on trójkę swoich dzieci z powodu niedoskonałości ówczesnej medycyny. Było to dla niego bodźcem do zgłębienia wiedzy anatomicznej, fizjologicznej i biomechanicznej, celem opracowania własnej metody leczenia. Po wielu latach badan, w 1874 roku ogłosił własny system opieki medycznej nad pacjentem.

Doktryny osteopatii głoszone przez Stilla:

• Ciało jest jednością
• Struktura i funkcja są wzajemnie od siebie zależne
• Organizm człowieka posiada systemy samonaprawcze

Aby dać możliwość samonaprawy, osteopatia dysponuje szeregiem technik mobilizacyjnych i manipulacyjnych stosowanych na poziomie stawów, mięśni, powięzi i innych struktur organizmu. Maja one na celu poprawienie jakości ruchu, rozluźnienie mięśni i usprawnienie przepływu płynów ustrojowych w organizmie człowieka.

Definicja osteopatii wg. General Osteopathic Council of Great Britain:

“Uznany i rozpoznawalny system diagnozowania i leczenia, który kładzie nacisk na integralność struktury I funkcji ciała ludzkiego. Wyróżnia się ona przekonaniem, ze większość bólu i niesprawności jakiej doświadczamy wywodzi się ze zmian funkcji struktury ciała, jak również uszkodzeń spowodowanych przez chorobę”

Mulligan Concept

Inicjatorem tej diagnostyczno terapeutycznej metody jest nowozelandczyk Brian Mulligan.

Innowacyjność tego konceptu, polega na połączeniu biernej mobilizacji wykonywanej przez terapeutę i czynnego ruchu prowadzonego przez pacjenta. Techniki używane w tej metodzie wpływają bezpośrednio na stawy, a pośrednio na układ nerwowo-mieśniowy człowieka.

Mulligan twierdzi m. in., że zmiany w obrębie segmentu ruchowego ( w tym stawów kręgosłupa) są bezpośrednią przyczyna ograniczenia ruchomości w stawach i występowania bólu. Poszczególne zaburzenia oddziałują na siebie wzajemnie a ich analiza powinna się odbywać w odniesieniu do całego segmentu ruchowego.

Założenia Koncepcji Mulligana:

• Wykonywanie technik bez bólu
• Funkcjonalne obciążenie powierzchni stawowych siłą grawitacji
• Połączenie biernej mobilizacji z czynnym ruchem pacjenta w tym samym stawie
• Wykonanie docisku na końcu bezbolesnego ruchu
• Nauka ćwiczeń, których pacjent będzie mógł wykonywać w domu

Masaż głęboki

Masaż głęboki jest rodzajem terapii skupiającej się na przywracaniu prawidłowego stanu głębokich warstw mięśni i tkanki łącznej.

Na skutek licznych przeciążeń, zwiększonego napięcia czy w stanach pourazowych, w mięśniach, ścięgnach lub więzadłach dochodzi do wewnątrztkankowych zrostów. Są one często przyczyna bólu, ograniczenia ruchomości, zaburzeń krążenia, stanów zapalnych.

Ruch w masażu głębokim jest wykonywany wolno, nacisk jest głęboki i koncentruje się na strefach napięcia i bólu. Prowadzi do zlikwidowania zrostów, wydłużenia i rozluźnienia mięśni, zmniejszając ból i poprawiając funkcje mięśnia.

Najczęściej stosowany w leczeniu:

• Przewlekłego bólu
• Ograniczeń ruchomości
• Pozostałości po urazach (np. uraz biczowy (whiplash), upadek, kontuzja)
• W zespole cieśni nadgarstka, zespole górnego otworu klatki piersiowej
• Wadach postawy
• Napięciach i skurczach mięśniowych

Techniki Energizacji Mięśni (MET)

Jest to zbiór technik wywodzących się z ortopedii, fizjoterapii i osteopatii. Wykorzystuje się tu zmęczenie mięsni do ich rozciągnięcia i rozluźnienia.

Metodę tą wykorzystujemy w przypadku występowania nadmiernego napięcia mięśniowego, przykurczy, spastyki, osłabienia mięśni, obrzęku, zastojów żylnych, ograniczenia ruchomości i zakresów w stawach.

Rodzaje MET:

• Relaksacja poizometryczna: relaksacja hipertonicznych mięśni, mobilizacja stawów, przygotowanie do manipulacji.
• Postfacilitation strech method wg. Jandy: likwidacja przykurczy łącznotkankowych, stany przewlekłe.
• Hamowanie zwrotne (reciprocal inhibition): ostre stany, tam gdzie nie można napiąć mięśnia agonisty; relaksacja hipertonicznego lub przykurczonego antagonisty; mobilizacja stawów; przygotowanie do manipulacji.
• Izolityczny skurcz ekscentryczny: rozciąganie przykurczy mięśniowych i łącznotkankowych.
• Skurcz izokinetyczny (kombinacja skurczu izotonicznego i izometrycznego): tonizacja osłabionego mięśnia; odbudowa siły wszystkich mięśni zaangażowanych w danym ruchu.

Mięśniowo-powięziowe Rozluźnianie (Myofascial Release)

Techniki MR są jednymi z najnowszych metod terapeutycznych w medycynie manualnej. Koncentrują się one na pracy z systemem mięśniowo-powięziowym. Techniki te poprawiają wewnętrzną ruchomość tkanek miękkich , szczególnie powięzi.

Żywa tkanka posiada wewnętrzną zdolność do poruszania się, będącą rezultatem rytmicznych zmian zachodzących w tonie mięśni, wewnętrznych rytmach ciała (skurcze naczyń krwionośnych, ruchy jelit, oddychanie, skurcze mięśni, ruchy gałek ocznych itp.). Aktywacja sił w technikach MR odbywa się w sposób bezpośredni i pośredni. Są one zarówno pochodzenia wewnętrznego jak i zewnętrznego. Siły wewnętrzne wiążą się z fizjologicznymi ruchami żywej tkanki wymienionymi wyżej. Siły zewnętrzne związane są z dostarczaniem energii mechanicznej wywieranej przez terapeutę poprzez nacisk, trakcję, skręcanie, rozciąganie, które w odpowiedni sposób wpływa na tkankę miękką, zmieniając jej właściwości biomechaniczne oraz wywierając wpływ na reakcje odruchowe. Łączy je główny cel medycyny manualnej jakim jest osiągnięcie symetrycznego bezbólowego zakresu ruchu systemu mięśniowo-szkieletowego.

Techniki Aktywnego Rozluźniania (Aktiv Tissue Release)

Techniki Aktywnego Rozluźniania należą do metod medycyny manualnej koncentrujących swoja uwagę na likwidowaniu nieprawidłowości w obrębie tkanki miękkiej takich jak: zrosty i sklejenia, nadmierny tonus mięśniowy, przykurcze mięśniowe i łącznotkankowe. Należą do najefektywniejszych metod w likwidowaniu tych zaburzeń. Są one osiągnięciem ostatnich lat w medycynie manualnej. Często łączone z Technikami mięśniowo-powięziowego Rozluźniania czy też Technikami Energizacji Mięśni są niezwykle efektywne.

Technika polega na utrzymaniu stałego nacisku lub zablokowaniu tkanek, podczas gdy jednocześnie wykonywane jest rozciąganie tkanki.

Istnieją trzy typy technik aktywnego rozluźniania

• Pasywna: terapeuta utrzymuje nacisk na tkankę i sam porusza częścią ciała, którą ma rozluźnić. Forma ta jest bardzo relaksująca i powoduje duże rozluźnienie
• Aktywna: terapeuta wywiera nacisk a pacjent wykonuje ruch ciała w kierunku rozciągania. Jest ona bardziej intensywna ale czasami lepiej tolerowana przez pacjenta, szczególnie w bólu (samokontrola ruchu). Można ją połączyć z oporowaniem ruchu lub Technikami Energizacji Mięśni
• W pozycji obciążenia stawu: jest bardzo efektywna w przywracaniu pełnej funkcji tkanek np. u sportowców. Wykonuje się często w pracy ekscentrycznej. Powinna być wykonywana na końcu procesu leczenia.

 

Pozycyjne Rozluźnianie (positional release)

Jest to metoda opracowana w latach 60-tych przez osteopatę Jonesa, który zaobserwował, że ułożenie stawu w pozycji maksymalnego rozluźnienia i utrzymanie tej pozycji przez 20-120 sekund powoduje radykalną poprawę zakresu ruchu stawu oraz zmniejszenie jego dolegliwości bólowych. Jones uważa, że ułożenie stawu w kierunku, gdzie zmniejsza się napięcie mięśniowe powoduje odruchowe rozluźnienie mięśni hipertonicznych w wyniku zmniejszenia stymulacji nocyceptywnej, a poprzez to zmianę aktywności receptorów wrzecionek mięśniowych oraz poprawę ukrwienia ischemicznych, hipertonicznych mięśni.

Terapeuta wyszukuje najbardziej wrażliwego punktu i kontrolując palcem układa ciało pacjenta w pozycji tak, aby punkt ten zniknął lub się zmniejszył do 2 punktów w skali od 0 do 10 i utrzymuje tę pozycję 90 sekund.

Bóle kręgosłupa i pochodzenia odkręgosłupowego :

•  rwa kulszowa, dyskopatie, zmiany zwyrodnieniowe, stany pourazowe, bólach
  promieniujących do kończyn i głowy

Bóle stawów :

•  stany zwyrodnieniowe, łokieć tenisisty, stany pourazowe, zaniki i osłabienia
  mięśni

Drętwienie rąk i nóg.

Bóle pochodzenia mięśniowego.

Dysfunkcje i bóle pourazowe :

•  przykurcze, zrosty zwlókinienia

Bóle głowy, migreny.

Ćwiczenia dla wad postawy i skolioz :

•  plecy okrągle, płaskie, wklęsłe, skoliozy jedno- i dwułukowe

Bóle pooperacyjne i zrosty :

•  endoprotezy, rekonstrukcje więzadeł i ścięgien, rekonstrukcje nerwów, artroskopia.

Rehabiltacja neurologiczna :

•  złamania kręgosłupa, udary mózgu, SM, niedowłady.